काठमाडौं । गत मार्चमा विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्ल्यूएचओ) ले कोरोना (कोभिड–१९) संक्रमणको ‘उच्च जोखिम समूह’ घोषणा गर्दै सचेत रहन आग्रह गरेको थियो । जसमा सुर्तीजन्य पदार्थ सेवन गर्ने मानिस पनि कोरोनाको जोखिम समूहमा थिए ।
सुर्तीजन्य सेवन प्रयोग गर्ने मानिसहरुलाई चेतावनी दिँदै डब्ल्यूएचओले भनेको थियो, ‘दीर्घरोगी र ६० वर्ष माथिका मानिस, जस्तै– सुर्तीजन्य पदार्थ सेवन गर्ने मानिसलाई पनि संक्रमणको जोखिम उच्च हुन्छ, अन्य मानिसभन्दा उनीहरु बढी सचेत हुनुपर्छ ।’
डब्ल्यूएचओका अनुसार धूमपानका कारण हरेक वर्ष विश्वभरि करिब ८० लाख जनाको मृत्यु हुने गर्छ । धूमपानको कारण निम्तिएको रोग भएको मान्छेमा कोभिडले धेरै क्षति गर्ने विभिन्न अध्ययनहरुले प्रमाणित गरेका छन् ।
नेपालमा भएका ८० प्रतिशतभन्दा बढी मृत्यु पनि त्यस्तै देखिन्छ । अर्थात कुनै न कुनै दीर्घरोग झेलिरहेका मानिसहरु नै कोभिडको कारण मरिरहेका छन् ।
सरुवा रोग विशेषज्ञ डा. शेरबहादुर पुनका अनुसार धूमपान गर्नेको रोग प्रतिरोधात्मक शक्ति कम हुन्छ । चुरोट सेवनले रोग प्रतिरोधात्मक कोषिकालाई दबाउने र निष्क्रिय बनाउनुका साथै फोक्सोका कोषिकाहरूमा असर पार्छ ।
‘कोरोना संक्रमण हुँदा प्रत्यक्ष असर हुने भनेको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमतामा हो, शरीरमा भाइरसको प्रवेश गरेपछि मानिसको कोषिकाहरु ड्यामेज गर्छ,’ डाक्टर पुनले भने, ‘सुर्ती सेवन गरेर कमजोर बनेको मानिसको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता भाइरसले झन् कमजोर बनाउँछ र मानिसको मल्टी अर्गान फेल हुन सक्छ ।’
छाती सम्बन्धी डाक्टर सन्त कुमार दासका अनुसार धूमपान नगर्नेभन्दा गर्ने व्यक्तिमा श्वासप्रश्वासको समस्या बढी देखिन्छ । क्षयरोग र ब्याक्टेरियल निमोनियाको खतरा पनि धूमपान गर्नेहरूमै बढी देखिन्छ । उनीहरूमा हैजाजस्ता रोगको सम्भावना अरूको तुलनामा करिब दुई गुणाभन्दा बढी हुन्छ ।
‘श्वासप्रश्वास र निमोनिया भएकाहरुमा भाइरसले चाडो संक्रमण गरेर गलाउनु सामान्य हो,’ डा. दास भन्छन्, ‘कोरोना भाइरसले विशेषगरी श्वासप्रस्वासमा आक्रमण गर्ने भएकाले पनि यो भाइरसको संक्रमण छातीको समस्या भएकाहरुलाई काल नै हो ।’
डाक्टर दासले भनेजस्तै नेपालमा कोरोना भाइरसको संक्रमण पुष्टि भएर मृत्यु भएका ६० प्रतिशतभन्दा बढी छातीको रोगी छन् । २० प्रतिशत अन्य दीर्घरोगी र बाँकी २० प्रतिशत अन्य किसिमका बिरामीहरु रहेका छन् ।
चीनमा कोरोना संक्रमितमा गरिएको एक अध्ययनअनुसार गम्भीर असर देखिएकाले आइसीयू र भेन्टिलेटरमा राख्नु परेका धेरै व्यक्तिको पृष्ठभूमि धूमपान गर्ने थियो । अन्य व्यक्तिलाई भन्दा धूमपान सेवन गर्ने व्यक्ति भाइरसबाट बढी पीडित थिए ।
गत मेमा सनफ्रान्सिस्कोका ११ हजार ९० जना कोभिड बिरामीमा गरिएको एक अनुसन्धानका अनुसार भर्खरै धूमपान गर्न सुरु गरेकाहरुलाई भन्दा लामो समयदेखि धूमपान गर्नेहरु ज्यादा सिकिस्त भएको देखियो । त्यसैगरी धूमपान नगर्नेभन्दा धूमपान गर्नेहरुको संक्रमण र मृत्यु दोब्बर भयो ।
उक्त अध्ययनले भनेको छ, ‘ज्यादा सुर्तीजन्य पदार्थ सेवन गर्ने समाजमा कोरोना संक्रमणको महामारी नियन्त्रण गर्न गाह्रो हुन्छ।
अध्ययनको अनुसार भाइरसले श्वासप्रश्वासमा आक्रमण गर्छ । धूमपानले पनि श्वासप्रश्वास प्रणालीलाई नै कमजोर बनाउँछ । त्यसैले, धूमपान गर्ने व्यक्तिमा कोरोनाको प्रतिकूल असर पर्ने गरेको हो । मुटु रोग र क्यान्सरको जड पनि धूमपान हो । ती दुवै प्रकारका रोगी कोरोना संक्रमणको उच्च जोखिममा छन् ।
‘चुरोट सेवनले रोग प्रतिरोधात्मक कोषिकालाई निष्क्रिय मात्र पार्दैन, फोक्सोका कोषिकालाई पनि हानी गर्छ,’ अध्ययनले भनेको छ, ‘हाम्रो शरीरमा ‘एन्जियोटेन्सिन कन्भर्टिङ इन्जाइम टु रिसेप्टार’ नामक प्रोटिन हुन्छ, जुन श्वासप्रश्वास नलीको कोषिकाको सतहमा पाइन्छ । कोरोनाले यही सतहमा रहेर मात्र भाइरस पैदा गर्न र फैलाउन सक्छ ।’
